Location: Home > E-G > Friesland 1914 - 1915 > Geschiedenis

Geschiedenis

Dein opdracht van firma J. Constant, Kievits & Co op stapel gezette sleepboot "Friesland" wordt op 9 mei 1914 aangekocht door John F. Wijsmuller te Baarn. De oplevering zal begin juli 1914 plaats vinden.

Op 1 juli 1914 maakt de "Friesland" een proefvaart vanuit Rotterdam naar Hoek van Holland en wordt overgedragen aan Bureau Wijsmuller. En na de overdracht wordt de "Friesland" uitgerust met materiaal voor het maken van sleepreizen.

Op 10 juli 1914 vertrok de "Friesland" onder commando van Kapitein H.J. Krijnen naar Southampton - Engeland om daar de baggermolen "Madjoe", die daar eerder door de "Holland" voor reparaties was achtergelaten, vast te maken.
Voor de verdere sleepreis naar Makassar – Nederlands Indië.

De "Friesland" die Vrijdag 10 juli vanuit Rotterdam naar Southampton, Engeland, was vertrokken, arriveerde daar Zaterdagmorgen 11 juli om 12 uur en vertrok om acht uur in de avond met de baggermolen "Madjoe" op sleeptouw naar Makassar - Nederlands Indië.

Met de baggermolen "Madjoe" op sleeptouw arriveerde de "Friesland" op 27 juli 1914 in de haven van Algiers - Algerije voor bunkers en proviand.

Na het bunkeren zette de "Friesland" op 29 juli 1914 de reis naar Makassar - Nederlands Indië voort en zette koers naar Port Said - Egypte.

12 augustus 1914 arriveerde de "Friesland" op de rede van Port Said – Egypte. Voordat het Suez Kanaal werd gepasseerd werd er in Port Said – Egypte nog gebunkerd.

17 augustus 1914 was de "Friesland" met de baggermolen "Madjoe" het Suezkanaal gepasseerd en werd koers gezet naar Aden.

Op 31 augustus 1914 arriveerde de "Friesland" met de baggermolen "Madjoe" in de haven van Aden waar werd gebunkerd en proviand werd ingenomen.

In verband met de moesson vertrok de "Friesland" met de baggermolen "Madjoe" pas op 10 september 1914 vanuit Aden en werd koers gezet naar Colombo Ceylon nu Sri Lanka.

Vanuit Aden arriveerde de "Friesland" met de baggermolen "Madjoe" op 2 oktober 1914 in de haven van Colombo – Ceylon. Op 6 oktober 1914 vertrok de "Friesland" met de baggermolen "Madjoe" op sleeptouw, na gebunkerd te hebben, vanuit Colombo – Ceylon naar Soerabaja - Nederlands Indië.

9 november 1914 arriveerde de "Friesland" met de baggermolen "Madjoe" op sleeptouw in de haven van Soerabaja - Nederlands Indië.

Voordat de "Madjoe" afgeleverd kon worden te Makassar - Nederlands Indië, werd in Soerabaja - Nederlands Indië, op de marinewerf met de daar aanwezige bok de 'ladder' geplaatst, die tijdens de sleepreis op het dek had gelegen.

Nadat de 'ladder' was geplaatst werd de "Madjoe" door de "Friesland" vanuit Soerabaja - Nederlands Indië naar Makassar  Nederlands Indië gesleept en daar op 4 december 1914 afgeleverd.

Na aflevering van de "Madjoe" in Makassar, Nederlands Indië, zette de "Friesland" weer koers naar Soerabaja - Nederlands Indië, waar de sleepboot "Jacobus" werd vastgemaakt voor een sleepreis naar Makassar - Nederlands Indië.

1915

Na deze sleepreis werd de "Friesland" gecharterd door de Fa. Landberg om zoutschepen te verslepen in Nederlands Indië.

Hierbij een overzicht van enkele sleepreizen in Nederlands Indië:

De bark "Nest" vanuit naar Soemenap naar Batavia.

De bark "Albertina Beatrice" vanuit Tandjong Priok naar Soemenap.

De bark "John Davie" vanuit Soemenap/Cheribon naar Boender.

De bark "Nest" vanuit Tandjong Priok naar Boender.

En de bark "Albertina Beatrice" en "Albertina Osiria" vanuit Soemenap naar Tandjong Priok.

De bark "John Davie" vanuit Soemenap naar Cheribon.

De bark "Nest" en 2 kolenlichters vanuit Boender/Soemenap naar Semarang/Batavia.

Alle barkschepen waren ongeveer 2000 ton, geladen met een lading briketten en zout, plus bunkerkolen voor de "Friesland".

Na enige tijd gevaren te hebben voor de Fa. Landberg werd de "Friesland" gecharterd door de Bataafse Petroleum Maatschappij te Singapore.

De "Friesland" ging slepen met de tank-lichter "Drente" van 1500 ton, geladen met olie, van Pladjoe naar Poelu Bambo of Poelu Boekum in Nederlands Indië.

Ook werden met deze lichter sleepreizen gemaakt, naar Batavia - Nederlands Indië, Saigon - Vietnam, of Bangkok - Thailand.

Na beëindiging van het charter voor de Bataafse Petroleum Maatschappij vertrok de "Friesland" naar Tandjong Priok - Nederlands Indië, waar de "Friesland" in het dok werd opgenomen voor 'knippen en scheren' en de ketel en stoommachine werden nagezien.

Vanuit Tandjong Priok - Nederlands Indië vertrok de "Friesland" naar Makassar - Nederlands Indië, waar de baggermolen "Shanghai" werd vastgemaakt met bestemming Wonsung nabij Sjanghai - China.

Na aflevering van de baggermolen "Shanghai" te Wonsung - China vertrok de "Friesland" naar Yokohama - Japan voor bunkers.

Te Yokohama - Japan, kreeg de "Friesland" opdracht om de 'zelfvarende baggermolen' "Ingenieur Sacharoff" tegemoet te varen. De "Ingenieur Sacharoff" was samen met twee onderlossers de "Ulysses" en "Diomedes" op eigen kracht onderweg via het Panamakanaal naar Vladivostok – Rusland. Dit was een van de vele uitbreng reizen die Bureau Wijsmuller in die tijd maakte.
 
Op 2 september 1915 zette de "Friesland" vanuit Yokohama – Japan koers naar Honolulu – Hawaï waar de "Friesland" de "Ingenieur Sacharoff" en de twee onderlossers de "Ulysses" en "Diomedes" zou ontmoeten.

Na een zeer zware reis met erg veel slecht weer arriveerde op 10 oktober 1915 de "Friesland" te Honolulu - Hawaï, waar enkele dagen later ook de "Ingenieur Sacharoff" arriveerde.

De "Ingenieur Sacharoff" had niet voldoende bunker-capaciteit om de oversteek van de Stille Oceaan te kunnen maken en de "Friesland" moest de "Ingenieur Sacharoff" een deel van de reis vanaf Honolulu – Hawaï naar Yokohama – Japan slepen.

Vanuit Honolulu - Hawaï, vertrok de "Ingenieur Sacharoff" op eigen kracht begeleid door de "Friesland". Na enkele dagen werd de "Friesland" verzocht vast te maken en werd de reis naar Yokohama – Japan, verder slepend afgelegd.

7 november 1914 arriveerde de "Friesland" en de "Ingenieur Sacharoff" en de twee onderlossers de "Ulysses" en "Diomedes" in de haven van Yokohama – Japan. Daar werd gebunkerd en vertrok de "Ingenieur Sacharoff" weer begeleid door de "Friesland" op eigen kracht naar haar bestemming Vladivostok - Rusland.

Nabij de Straat van Hakodate werd de "Ingenieur Sacharoff" weer door de "Friesland" vastgemaakt om verder gesleept worden naar Vladivostok - Rusland.
Waar het transport op 21 november 1915 arriveerde bij een temperatuur van -33°.

Tijdens deze reis naar Vladivostok - Rusland was de bemanning op de hoogte gesteld dat de "Friesland" was verkocht was aan de Russische regering.

Na aankomst te Vladivostok - Rusland, werd de "Friesland" overgedragen aan haar nieuwe eigenaar en vertrok de bemanning per trein naar Nederland.

Bemanningslijst "Friesland" vanaf 10 juli 1914 tot eind november 1915: Kapitein H.J. Krijnen, stoker Frans van den Heuvel en stoker Leen van der Valk.
Namen van andere bemanningsleden zijn niet bekend.

Een van de opvarenden van de "Friesland" was Frans van den Hoek, dit is zijn verhaal:

Frans van den Hoek was nog heel jong (16 jaar) toen hij in dienst trad bij Wijsmuller. Wat ouder geworden maakte hij onder meer een reis van 19 maanden op de toen nieuwe sleepboot "Friesland", die een baggermolen, de "Madjoe", moest ophalen in Southampton en verslepen naar Makassar in Indonesië. Aan boord bevond zich ook zijn vriend en bootsmaat Leen van den Valk. Beiden waren stoker. Tijdens deze reis hoorde Frans dat de oorlog was uitgebroken. Na een aantal tussenstops om proviand en kolen in te slaan werd de baggermolen uiteindelijk afgeleverd op zijn bestemming. Vervolgens moest worden gewacht op orders uit Nederland. Een paar dagen na de aflevering werd de bemanning per brief meegedeeld, dat er in Nederland, als gevolg van de oorlogsomstandigheden geen sleepwerk meer was en dat de "Friesland" was gecharterd door de firma Landberg te Soerabaja. Voor deze firma werd een aantal orders uitgevoerd. Later werd de "Friesland" verhuurd aan de Bataafse Petroleum Maatschappij te Singapore. Ten slotte kreeg de "Friesland" opdracht om een zelfstomende baggermolen en twee zelfstomende onderlossers te begeleiden op hun reis naar Vladivostok (Siberië) in Rusland. Tijdens deze reis kreeg de bemanning van de reder bericht dat de boot was verkocht aan de Russische regering. Dat betekende dat de bemanning op andere gelegenheid naar Nederland moest terugkeren. Na een treinreis van 9000 km en 21 dagen later kwam Frans van den Hoek weer in Nederland aan.

De "Friesland" ging voor haar nieuwe eigenaren echter al verloren tijdens haar eerste sleepreis, in januari 1916 nabij Vladivostok – Rusland.

Ook staat er op het internet nog een verhaal van een van de opvarenden van de "Friesland" tijdens die reis.

http://sado.reismee.nl/reisverhaal/25303/zeemansverhalen/