BergingDemocraat

"Titan" won de race

Sportieve jacht naar rond-drijvende "Democraat"

'JULLIE LEKEN STIRLING MOSS WEL'.

Dat was een van de complimenten, die de bemanning van de "Titan" op tweede Pinksterdag, 22 mei 1964, ontving.

Het was de dag van de Grand Prix op Zandvoort. Maar ook op de Noordzee had zich een jacht afgespeeld.

Een sportieve race naar de Nederlandse kustvaarder "Democraat" door de sleepboot "Gele Zee" van het station Hoek van Holland en de "Titan" van het station IJmuiden.

Ook een nek aan nek race, want beide sleepboten hadden 50 mijl af te leggen naar de met 25 graden slagzij ronddrijvende "Democraat", die inmiddels door de bemanning was verlaten.

Na een reis van slechts 4 uur en 5 minuten was de "Titan" als eerste ter plaatse.

Twee man, eerste stuurman R. Zwarter en matroos H. Spierenburg sprongen over en daarna was de sportieve strijd beslist.

Collegiaal overhandigde de "Gele Zee", die drie minuten later ter plaatse kwam, haar gelukwensen. 'Het was een faire race', zei de altijd donkere stem van telegrafist M.J. van Putten van de "Gele Zee".

'Ik vond het moorddadig, eerlijk gezegd', reageerde telegrafist J. v.d. Berg van de "Titan".

Tijdens de jacht naar de "Democraat" heeft er meer spanning geheerst dan diezelfde middag in Zandvoort bij de autoraces.

Het was zondagavond, 21 mei, om negen uur, toen het Deense radiokuststation Blaavand Radio in de lucht kwam  met een Panne-bericht.

Het bericht was afkomstig van het Deense kustvaartuig "Bettina Borg".
De kapitein rapporteerde, dat men in de positie 52.34 graden Noorderbreedte en 3.16 graden Oosterlengte de 198 ton metende Nederlandse  kustvaarder "Democraat" had ontmoet.

In de mast hingen de vlaggen N en C, ten teken, dat de "Democraat" in nood verkeerde en dringend assistentie verlangde.

De Groningse kustvaarder had een deklading (het schip was geheel geladen met zakken aardappelmeel) en had een slagzij van zeker 25 graden.

Op het dek van de   "Democraat" had de kapitein van de "Bettina Borg" vier man zien staan. Allen hadden de zwemvesten om.

De "Bettina Borg" bemanning aarzelde niet lang. De reddingboot ging te water en op een vrij woelige zee met Oostenwind, kracht 5 tot 6, slaagde men er in de vier man van boord te halen.

Het bericht van Blaavand Radio had natuurlijk in de havens van West Terschelling, IJmuiden en Hoek van Holland ook de nodige activiteit gebracht.

Collega Smit stuurde de 2200 pk sterke "Gele Zee" naar zee om vijftig mijl af te leggen, om vijf minuten over negen was de "Titan" met haar 1200 pk reeds buitengaats en om de Noord was ook de telegrafist van de "Holland" in de lucht om de assistentie namens collega Doeksen aan te bieden.

De laatste zag echter van de jacht af. Het zou er tussen de "Gele Zee" en de "Titan" om gaan spannen.

Telegrafist Van der Berg slaagde erin de kapitein van de "Democraat" op de "Bettina Borg" aan de lijn te krijgen.

Deze had inmiddels de verzekering van de coaster ingelicht. Met de verzekering stond de kapitein op het standpunt dat de eerst aankomende sleepboot de berging van de "Democraat" zou kunnen uitvoeren op basis Lloyd's Open Form, no Cure no Pay.

Wanneer het de "Titan" zou worden, die als eerste vastmaakte, dan verzocht de kapitein van de "Democraat" om hem en zijn andere drie bemanningsleden van de "Bettina Borg" af te halen. 'Akkoord, zullen we doen', kwam er terug van de "Titan".

De "Gele Zee" kwam vervolgens in de lucht om hetzelfde aan de "Democraat" kapitein mee te delen.

Daarna bleef het lange tijd stil in de ether.

Tegen twaalf uur werd nog een peiling genomen op de "Bettina Borg", volle kracht draaiend maakte de "Titan" ruim twaalf mijl per uur in de richting van het ronddrijvende schip.

De jacht beslist?

Tien minuten over één. De jacht lijkt beslist.

Met fors stemgeluid meldt de telegrafist van de "Gele Zee" zich en roept de "Democraat" kapitein aan boord van de Deen op: 'Kapitein "Democraat", de "Gele Zee", de "Gele Zee". Zo u ziet zijn wij in enkele minuten bij u. We liggen recht op u aan. We liggen recht op u aan. Heeft u dat. Over'.

Rustig antwoordt de kapitein van de "Democraat":

'Ja ik zie een sleepboot komen. Zo, dus dat zijn jullie. Nou en wat is u op het ogenblik verder van plan te doen. Over'.

De "Gele Zee": 'Onze motorboot wordt klaargemaakt en we zetten eerst onze mensen aan boord van de "Democraat" en dan komen wij u afhalen'.

Kapitein van de "Democraat": 'Goed ontvangen. Doet u dat. Ik vind het best. Over'.

Aan de wal, waar velen aan de kust niet naar bed waren gegaan om de race op de visserijband te volgen, moeten onze 'supporters' ontgoocheld hebben gekeken.

Had de "Titan" de race verloren? Op de "Titan" wist men wel beter.
De telegrafist van de "Gele Zee" was juist uitgesproken en de kapitein van de "Democraat" had juist 'Over' gezegd, of telegrafist Van der Berg van de "Titan" meldde zich: 'Kapitein van de Democraat, de "Titan". Nou ik dacht dat wij het waren, die u ziet. We zitten vlak bij u, we stomen nu op de Democraat af'.

De kapitein van de "Democraat": 'Zien jullie nou zelf maar. Zet je mensen er maar op en wie het eerste is, wie het eerst maalt. Het allerbeste. Stop'.

Het was kwart over één in de nacht. De "Titan" had de race gewonnen.
Behendig bracht kapitein Van der Wiele het achterschip van de "Titan" tegen de "Democraat" aan en twee man sprongen over op het flink hellende schip.

Telegrafist Van der Berg meldde zich in de ether: 'Nou we zijn er het eerste bij. We zetten de mensen over. Hebben we de draad over, dan komen wij u halen met de motorboot. Over'.

Bezorgd over de toekomst van zijn schip en misschien zelfs een tikje bang voor een zeeslag kwam de kapitein van de "Democraat" weer in de lucht: 'Maak nou geen ruzie met z'n tweeën, want het gaat er nu om spannen natuurlijk. Doe je best. Stoppen'.

Zeven minuten voor half twee: 'Hier de "Titan", de mensen zijn er op en we hebben vastgemaakt. Over'.

Er was hard gewerkt op de "Democraat" en de "Titan". Ook de motorsloep was klaargemaakt en enkele andere opvarenden begaven zich hierin om pompmateriaal, een kleine zender en nog wat bergingsmateriaal over te brengen naar de "Democraat".

Dat het een riskante manoeuvre was bleek wel daaruit, dat de motorsloep bij terugkeer naar de "Titan" vol water sloeg. Kapitein Van der Wiele voelde er niets voor nog eens onnodig mensenlevens te wagen om de vier opvarenden van de "Democraat" van het Deense schip af te halen.

Dit werd aan de kapitein van de "Democraat" meegedeeld. Na enig overleg besloot deze om de reis aan boord van de "Bettina Borg" naar Londen voort te zetten en van daar per vliegtuig naar Nederland terug te keren.

Van de door de kapitein verwachte ruzie was natuurlijk niets gekomen. De "Titan" vroeg de "Gele Zee" naar de onderlinge frequentie te komen en de "Gele Zee" telegrafist erkende ruiterlijk de nederlaag. 'Het scheelde drie minuten, zei hij, 'wij hebben het verloren. Volgende keer wij weer. Goede reis. Over en stop'.

Aan boord van de "Democraat" moesten de twee man hard aanpakken.
De ankerketting, waaraan de "Democraat" voor anker was gebracht, kon worden doorgezaagd.

Voor de "Titan" en haar bemanning en voor de "Democraat" met de eerste stuurman Zwarter en matroos Spierenburg aan boord begon daarna de lastige sleepreis naar IJmuiden.

Het ging in de wind op en bovendien lag de "Democraat" diep in zee. Het water stond aan stuurboordzij in het gangboord en sloeg af en toe over dek.

In de vroege ochtend van zondag kwam het transport met een vaart van ongeveer vier en een halve mijl naar de kust toe zetten. Langzaam trok de "Titan" haar last voort.

Intussen was uit IJmuiden ook de "Simson" in de nabijheid gekomen om eventueel te assisteren wanneer de ontwikkelingen op de "Democraat" minder gunstig zouden gaan.

In de afgelopen jaren is het meerdere keren voorgekomen dat een schip in deze toestand plotseling kapseisde. En dan was het beter naast het extra reddings- materieel ook nog een snel schip in de nabijheid te hebben.

Maar de "Democraat" hield zich goed. Het schip kwam zelfs nog iets rechter te liggen en kort na het middaguur kon besloten worden IJmuiden binnen te lopen.

Achter het forteiland om, waar de "Titan" gelegenheid had de tros in te korten en de "Democraat" langszij te nemen, ging het in de richting van de Haringhaven.

Daar werd de "Democraat" onder grote belangstelling afgemeerd voor het overslagbedrijf bij de bunker.

Een inspectie werd ingesteld en besloten werd dat de lading de volgende dag ter plaatse zou worden gelost en opgeslagen.